Kilka dni temu kraj obiegła wieść, że oto specjalny zespół działający przy Kancelarii Prezydenta przygotował projekt ustawy regulującej działalność banków. Nowe prawo ma rozwiązywać problem z odzyskaniem pieniędzy przez osoby, które przez pomyłkę przelały je nie na ten numer rachunku bankowego, na który zamierzały. Prezydencki minister Andrzej Dera stwierdził w depeszy Polskiej Agencji Prasowej, że wreszcie skończą się kłopoty klientów, którzy pomylili jedną cyferkę w numerze rachunku odbiorcy przelewu i stracili swoje oszczędności.

Sprawa wydała mi się nieco podejrzana o czym już pisałem w tekście, który znajdziecie tutaj. Numery rachunków bankowych to nie jest zbiór przypadkowo ustawionych obok siebie cyferek. Każda z nich coś oznacza a już szczególne znaczenie mają dwie pierwsze, które stanowią tzw. liczbę kontrolną. Jest ona generowana przez algorytm na podstawie pozostałych 24 cyfr numeru rachunku. Zmiana którejkolwiek z nich powoduje, że liczba kontrolna nie będzie zgadzać się z całością, a system transakcyjny banku powinien uniemożliwić wykonanie przelewu na taki numer rachunku. W przekonaniu tym utwierdził mnie Tomasz Jończyk z KIR-u, który podkreślił, że nawet jeżeli błędu z jakichś względów nie wychwyci serwis banku, to zrobi to system Elixir KIR-u, który rozlicza przelewy międzybankowe.

Przeczytajcie także: Sezonowe spowolnienie w przelewach ekspresowych

Z tego wynika, że prawdopodobieństwo przelania środków na inny rachunek niż się chciało, bo pomyliło się jedną cyferkę w numerze, choć istnieje, to jest znikome. Nie wierzyłem zatem, że dla tych kilku sytuacji, które mogą się wydarzyć w perspektywie najbliższych lat, prezydencki zespół przygotował całą ustawę. Umówiłem się zatem na rozmowę ze specjalistami Rzecznika Finansowego, którzy pomagali pisać projekt. Dzięki temu parę rzeczy udało mi się wyjaśnić.

Jak mówi Michał Masłowski z zespołu prawnego w biurze Rzecznika Finansowego, podstawowym celem projektowanej ustawy jest pomoc osobom, które przelały pieniądze na w całości błędnie wpisany numer rachunku. Dzieje się tak, gdy np. ktoś ma do zrealizowania kilkanaście płatności w jednym czasie i zamiast zaliczkę na kupiony właśnie samochód przelać jego dotychczasowemu właścicielowi, robi to na konto osoby, od której właśnie kupił opony do auta w serwisie aukcyjnym. Taki przelew przejdzie mimo tego, że numer rachunku odbiorcy nie zgadza się z nazwą odbiorcy.

Zdaniem Masłowskiego osoba, która popełniła tego rodzaju błąd, może mieć problem w sytuacji, gdy odbiorca przelewu nie chce zwrócić pieniędzy. Do czasu, aż ich nie podejmie ze swojego rachunku, nie można mu zarzucić żadnego przestępstwa i zmusić do zwrotu środków. Ba, nawet jeśli wybierze gotówkę ciężko będzie udowodnić, że świadomie zabrał nieswoje oszczędności, a bank nie może nawet ujawnić jego danych personalnych. W tej sytuacji zarówno ofiara pomyłki jak i bank są bezsilni. Ustawa wprowadzi zasady postępowania, które mają pomóc w sądowej batalii o zwrot pieniędzy.

Przeczytajcie także: Ten bank doskonale wykorzystuje Ognivo

Projekt nowego prawa ma także ułatwić transakcję zwrotną odbiorcy przelewu, który chce oddać otrzymanie niesłusznie pieniądze, ale chciałby pozostać anonimowy. Dziś właściwie nie ma takiej możliwości. Zdaniem Masłowskiego do biura Rzecznika Finansowego wpływa rocznie kilkadziesiąt spraw dotyczących przelewów na błędnie wpisane numery rachunków.

A co z przelewami na numer rachunku z pomyloną jedną cyferką, o których wspominał prezydencki minister? Zdaniem przedstawiciela biura Rzecznika Finansowego takich przypadków jest niewiele i zazwyczaj dotyczą sytuacji, gdy przelew trafia na rachunek prowadzony przez ten sam bank czy nawet ten sam oddział co rachunek nieszczęsnego nadawcy przelewu. Nie przechodzą zatem przez Elixir, który nie ma szans wykryć pomyłki. Prawdopodobnie więc systemy informatyczne niektórych banków są przestarzałe i dopuszczają to takich przypadków.

Projektowana ustawa ma pomóc więc i ofiarom tego rodzaju sytuacji. Obecnie znajduje się na etapie konsultacji ze Związkiem Banków Polskich oraz Ministerstwem Finansów. Prezydent ma przedstawić projekt jeszcze w lutym.